Tết Đoan Ngọ là ngày tết truyền thống tại một số quốc gia Đông Á như Việt Nam, Hàn Quốc, Trung Quốc,..Không chỉ là một lễ truyền thống đơn thuần mà ngày này còn có nhiều câu chuyện ý nghĩa đằng sau. Vậy bạn đã biết rõ về ngày tết đoan ngọ hay Tết đoan ngọ là gì? Hôm nay hãy cùng sdwa.org tìm hiểu về ngày tết đoan ngọ qua bài viết này nhé!
I. Tết Đoan Ngọ là gì?
Tết Đoan Ngọ là ngày tết chung của một số nước chịu ảnh hưởng văn hóa từ Trung Quốc mà mỗi nước mang một ý nghĩa màu sắc riêng. Ở Việt Nam ngày này còn được gọi là ngày “diệt sâu bọ”. Hiểu đơn giản thì đây chính là ngày mọi người dân diệt sâu bọ những loài côn trùng hại cho cây trồng.
Tết Đoan Ngọ được tổ chức vào ngày 5 tháng 5 âm lịch và còn được gọi là Tết Đoan Dương. Đoan ngọ là đầu giữa trưa (đoạn: đầu, ngo: trưa), dương là dương tức là dương, khúc dương tức là bắt đầu khi dương hưng thịnh.
Không chỉ ở Việt Nam và Trung Quốc, mà Tết Đoan Ngọ còn ở Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc. Vì vậy, dịp này về cơ bản là một phong tục năm mới của người châu Á liên quan đến khái niệm về chu kỳ thời tiết trong năm.
1. Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ
Mỗi một quốc gia sẽ có truyền thuyết về nguồn gốc tết đoan ngọ khác nhau, nhiều người cho rằng nguồn gốc của tết đoan ngọ sẽ bắt nguồn từ Trung Quốc.
Tuy nhiên ở Việt Nam có một truyền thuyết kể rằng ngày xưa người nông dân mừng mùa màng bội thu, nhưng năm đó sâu bọ kéo đến phá hoại mọi thứ.
Mọi người đang lo lắng không biết làm cách nào để xua đuổi loài sâu bọ này thì bất ngờ có một ông già tên Đôi Truân từ xa chạy đến. Ông hướng dẫn người dân từng nhà bày bàn cúng gồm bánh tro, hoa quả rồi ra trước mình tập thể dục, vận động. Mọi người đều tham gia, một lúc sau thì lũ bọ và bầy đàn rơi xuống.
Vậy nên cứ vào ngày này, ngày 5 tháng 5 âm lịch, dân chúng tưởng nhớ và biết ơn việc này nên đã đặt thành “tết sâu bọ, diệt sâu bọ”,…hay thành Tết Đoan Ngọ vì Ngọ thường là giờ cúng của lễ này.
2. Ý nghĩa của ngày Tết Đoan Ngọ
Ngoài tầm quan trọng của việc tiêu diệt sâu bệnh phá hoại mùa màng, người Việt Nam còn xem thời tiết chuyển mùa là cơ hội để diệt trừ dịch bệnh.
Người xưa cho rằng hệ tiêu hóa của con người thường chứa các loại ký sinh trùng có hại mà không lúc nào có thể loại bỏ được hết, đây chính là cơ hội để con người ăn những thực phẩm có tính chua và cay để đào thải chúng ra ngoài.
II. Tết đoan ngọ ăn gì?
1. Rượu nếp cẩm
Đây là thứ không thể thiếu vào ngày Tết Đoan Ngọ. Theo quan niệm của người xưa thì hệ tiêu hóa của con người thường chứa những ký sinh trùng có hại, chúng thường nằm sâu trong ổ bụng và do đó không phải lúc nào cũng có thể bị tiêu diệt.
Những ký sinh trùng này thường chỉ xuất hiện vào ngày 5/5 âm lịch. Ăn thức ăn chua, cay hoặc hăng có thể giúp loại bỏ ký sinh trùng. Nổi tiếng nhất là rượu nếp hay nếp cẩm.. Đặc biệt nếu bạn uống loại rượu này vào buổi sáng thì ngay sau khi thức dậy sẽ có hiệu quả hơn.
2. Bánh tro
Bánh tro có nhiều tên gọi như bánh ú, bánh gio, bánh âm và có nhiều biến thể, hình thức khác nhau tùy theo vùng miền.Bánh là gạo ngâm trong nước tro, nướng trên củi hoặc rơm rồi gói trong lá chuối.
Bánh tro có vị ngọt nhẹ, mềm, màu sắc tươi tắn, dễ ăn, dễ tiêu hóa, mát ruột. Đối với bánh tro không có nhân thường được ăn với mạch nha hoặc mật mía.
3. Hoa quả
Hoa quả là thứ không thể không có trên bàn thờ tổ tiên và bữa cơm gia đình trong ngày Tết đoan ngọ. Tháng 5 âm lịch là mùa vải thiều, mận hậu ở Hà Nội. Hương vị trái cây chua chua ngọt ngọt giúp con người “diệt được nhiều sâu bọ”.
Ở miền Nam, các loại trái cây như xoài, chôm chôm, dưa hấu, vải thiều được ưa chuộng để cúng ông bà … vì đây là những đặc sản của vùng. Bằng cách cúng và ăn những loại trái cây này, mọi người hy vọng rằng mùa màng sẽ khỏe mạnh, mầm bệnh sẽ bị tiêu diệt, và cây trái sẽ sinh sôi nảy nở.
4. Thịt vịt
Vào những ngày cận kề và khoảng mùng 5 tháng 5 hàng năm, hầu hết các chợ miền Bắc và miền Trung luôn nhộn nhịp hoạt động buôn bán vịt sống.
Người dân miền Trung tin rằng ngày mùng 5 tháng 5 đánh dấu mùa vịt bắt đầu nên béo hơn, nhiều thịt hơn. Vì vậy, hầu hết các gia đình ở miền trung đều chọn mua và chế biến các món vịt ngon như vịt luộc, vịt quay, vịt tiềm trong ngày này. Và giữa mùa hè oi bức ăn vịt sẽ giúp cơ thể mát mẻ hơn.
5. Chè kê, chè trôi nước
Món chè không còn quá xa lạ với văn hóa ba miền khi có mặt trong những dịp lễ quan trọng nhất như Tết 23 tháng Chạp, TếT Hàn Thực hay còn gọi là chè trôi nước. Và Tết mùng 5 tháng 5 âm lịch cũng không ngoại lệ. Viên chè trôi có hình tròn, đẹp, thơm và mang nhiều ý nghĩa khác nhau nên nhiều đời con cháu đã dùng để cầu may mắn cho tổ tiên.
Bên cạnh đó món chè kê đến từ xứ Huế mộng mơ cũng là một món chè cho ngày 5/5 âm lịch. Chè kê được nấu lên từ hạt kê đã được bỏ lớp vỏ, ngâm rồi đun sôi đến khi nở mềm. Khi ăn vào sẽ có vị ngọt như sữa, béo thơm ngậy.
III. Tết đoan ngọ ở một số quốc gia có gì?
1. Nhật Bản
Tết Đoan Ngọ cũng được coi là ngày lễ của bé trai. Vào dịp này, các gia đình thường tổ chức cúng cá chép, tượng trưng cho sức khỏe và sự thông minh. Hình ảnh cá chép còn bao hàm lời chúc của cha mẹ cầu mong con cái thành đạt trong cuộc sống. Người Nhật chuẩn bị mochi để cúng và ăn trong ngày lễ này.
2. Trung Quốc
Tết Đoan Ngọ ở đây còn được gọi là Tết Trùng Ngũ vì hai số 5 gặp nhau vào ngày 5/5. Tết Đoan Ngọ ở Trung Quốc thường được tổ chức rất lễ hội với một cuộc đua thuyền rồng rất trang trọng. Người dân địa phương cũng tiến hành các hoạt động dân gian như làm túi thơm, làm đèn lồng bằng giấy và sửa sang nhà cửa.
3. Hàn Quốc
Tết Đoan ngọ hay còn gọi là Dano là một trong ba lễ hội truyền thống lớn của xứ sở kim chi. Đây là dịp để mọi người dân xứ sở kim chi xích lại gần nhau trong những giá trị truyền thống. Phụ nữ và trẻ em mặc trang phục truyền thống, tắm nước lá diên vĩ và chơi các trò chơi dân gian.
IV. Kiêng kỵ trong ngày tết đoan ngọ
Vào ngày tết đoan ngọ người xưa thường khuyên nên kiêng kỵ một số vấn đề như:
- Không soi gương sau nửa đêm
- Tránh dừng chân nơi u ám, tối tăm
- Tránh làm rơi hay mất tiền
- Không để giày dép lộn xộn,..
Trên đây là toàn bộ những thông tin về Tết Đoan Ngọ là gì được nhiều bạn tìm hiểu. Hy vọng với những thông tin về ngày tết đoan ngọ sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về ngày lễ truyền thống của dân tộc. Cảm ơn các bạn đã đón đọc!